Làn sóng âm nhạc do trí tuệ nhân tạo (AI) sáng tác đang càn quét các nền tảng trực tuyến, tạo ra một "cuộc cách mạng" gây tranh cãi. Bên cạnh những lời tán thưởng về sự đổi mới, nhiều người lo ngại về chất lượng và tính minh bạch của loại hình âm nhạc này, thậm chí gọi đó là "rác âm nhạc" đang xâm chiếm không gian mạng.
Ca khúc "Walk My Walk" của "nghệ sĩ AI" Breaking Rust là một ví dụ điển hình. Bản nhạc đồng quê này đã leo lên vị trí dẫn đầu bảng xếp hạng doanh số nhạc số của Billboard và Viral 50 của Spotify, thu hút sự chú ý lớn từ cộng đồng. Tuy nhiên, danh tính thực sự của tác giả vẫn còn là một ẩn số, đặt ra câu hỏi về mức độ can thiệp của AI trong quá trình sáng tạo.
Sự trỗi dậy của nhạc AI không chỉ dừng lại ở "Walk My Walk". Các ca khúc như "Livin' on Borrowed Time" (cũng của Breaking Rust) và "We Say No, No, No to an Asylum Center" (của JW Broken Veteran) cũng từng lan truyền mạnh mẽ trên các nền tảng, trước khi biến mất một cách khó hiểu. Billboard cho biết, "ít nhất mỗi tuần một nghệ sĩ AI xuất hiện trong danh sách nghe nhiều nhất trong 6 tuần gần nhất", đồng thời thừa nhận "ngày càng khó để biết ai, cái gì được AI hỗ trợ và ở mức độ nào".
Không phải ai cũng che giấu danh tính. Dự án "Masters of Prophecy" do kỹ sư James Baker (Ohio, Mỹ) đứng sau, công khai quá trình sáng tạo nhạc bằng AI. Baker chia sẻ: "chắc chắn có làn sóng ghét bỏ âm nhạc AI nhưng phần lớn bắt đầu thích nghi với nó", và nhận thấy cứ 20 bình luận tích cực thì có một bình luận tiêu cực. Sự minh bạch này cho thấy sự đa dạng trong cách tiếp cận của các nhà sáng tạo nhạc AI.
Thực tế cho thấy nhạc AI đang ngày càng phổ biến. Ứng dụng phát nhạc trực tuyến Deezer ước tính có tới 50.000 bài hát AI, chiếm 34% tổng số nhạc được tải lên nền tảng này mỗi ngày. Điều này đặt ra thách thức lớn cho các nghệ sĩ truyền thống.
"Các nghệ sĩ đang có đối thủ cạnh tranh mới với khả năng sáng tác vô hạn,"
– Ed Newton-Rex, nhạc sĩ và người sáng lập tổ chức phi lợi nhuận, trả lời phỏng vấn tờ Guardian.
Chất lượng của nhạc AI cũng được cải thiện đáng kể. Nghiên cứu của Deezer cho thấy, 97% người tham gia khảo sát không thể phân biệt giữa nhạc AI và nhạc do con người sáng tác. Tuy nhiên, chất lượng không phải là yếu tố duy nhất cần quan tâm.
"Việc tạo một bài hát giờ bắt nguồn từ phòng ngủ thay vì đến từ studio,"
– Jack Righteous, blogger về sáng tạo nội dung AI, nhận định.
Sự dễ dàng trong việc tạo nhạc AI, từ ý tưởng đến phát hành, đang tạo ra một làn sóng chỉ trích.
"Sẽ không có những đêm thức khuya để tìm cảm hứng, không có cảm xúc đưa vào lời bài hát, chỉ có thuật toán xử lý dữ liệu bắt chước âm hưởng từ bài hát cũ,"
– Leslie Fram, người sáng lập nhóm tư vấn sáng tạo FEMco, bày tỏ lo ngại trên NBC News.
Một số chuyên gia còn cho rằng, sự chấp nhận của người nghe đối với nhạc AI phản ánh chất lượng âm nhạc chưa cao của các nghệ sĩ truyền thống.
"Tại sao không có nghệ sĩ bứt phá? Một lý do là nhiều hãng thu âm đang đầu tư mạnh vào AI thay vì dành công sức, vốn liếng để tạo đột phá cho nghệ sĩ thực thụ,"
– Kyle Coroneos, chuyên gia âm nhạc, nhận xét trên Saving Country Music.
Nhạc AI đang dần trở thành một phần không thể thiếu của thị trường âm nhạc trực tuyến, bất chấp những tranh cãi xoay quanh chất lượng, tính minh bạch và sự thay đổi trong quy trình sáng tạo. Liệu sự trỗi dậy của nhạc AI sẽ là một cuộc cách mạng thực sự hay chỉ là một trào lưu nhất thời? Câu trả lời vẫn còn ở phía trước.