AI ngốn năng lượng tạo nội dung rác - Liệu có thể tái thiết kế để cứu khí hậu?
Belém, Brazil - Giữa những lo ngại về tác động môi trường ngày càng tăng của trí tuệ nhân tạo (AI), một cuộc tranh luận gay gắt đang diễn ra tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu COP30 ở Brazil: Liệu AI có phải là một mối đe dọa đối với môi trường hay là một công cụ tiềm năng để giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu? Trong khi việc tạo ra những nội dung vô nghĩa và tốn kém năng lượng đã khiến AI bị chỉ trích, một số chuyên gia tin rằng AI có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giảm lượng khí thải nhà kính.
Tại COP30, những người ủng hộ "AI vì mục đích tốt" cho rằng AI có thể giúp giảm phát thải thông qua việc tối ưu hóa các lĩnh vực quan trọng như thực phẩm, giao thông và năng lượng. Các hệ thống AI có thể được sử dụng để cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng, quản lý tài nguyên tốt hơn và dự báo các thảm họa liên quan đến khí hậu. Tuy nhiên, những người hoài nghi cảnh báo về mức tiêu thụ năng lượng khổng lồ của AI và nguy cơ nó có thể được sử dụng để thúc đẩy việc khai thác nhiên liệu hóa thạch.
Để thúc đẩy việc sử dụng AI một cách có trách nhiệm trong các nỗ lực bảo vệ môi trường, Viện Khí hậu AI, một sáng kiến toàn cầu mới, đã được ra mắt tại COP30. Mục tiêu của viện là hỗ trợ các nước đang phát triển sử dụng AI để giải quyết các vấn đề môi trường cụ thể.
Theo Maria João Sousa, giám đốc điều hành của Climate Change AI, một trong những tổ chức đứng sau sáng kiến này, AI có thể cải thiện đáng kể việc dự báo thời tiết và lập bản đồ các thảm họa do khí hậu gây ra như lũ lụt và cháy rừng.
"Rất ít nơi trên thế giới thực sự chạy các mô hình dự báo thời tiết số vì chúng đòi hỏi tính toán rất cao," Sousa nói. "Tôi hoàn toàn tin rằng (AI) là một động lực tích cực để đẩy nhanh nhiều việc."
AI cũng có thể giúp theo dõi khí thải và đa dạng sinh học, cho phép các quốc gia xác định các vấn đề và đưa ra quyết định sáng suốt hơn. Lorenzo Saa, giám đốc bền vững tại Clarity AI, nhấn mạnh tiềm năng của AI trong việc xác định các vấn đề môi trường và đưa ra các dự đoán ngắn hạn và dài hạn.
"Bạn có thể thực sự bắt đầu xem vấn đề ở đâu," Saa nói. "Sau đó, bạn có thể dự đoán, và dự đoán này thực sự là ngắn hạn và dài hạn. Bây giờ bạn có thể dự đoán lũ lụt trong tuần tới, nhưng bạn thực sự có thể tìm ra mực nước biển dâng và những thứ tương tự."
Tuy nhiên, những lo ngại về mức tiêu thụ năng lượng khổng lồ của AI và khả năng nó có thể được sử dụng để tối ưu hóa việc sản xuất nhiên liệu hóa thạch vẫn còn. Một nghiên cứu gần đây của Đại học Cornell cho thấy, đến năm 2030, tốc độ tăng trưởng AI hiện tại ở Mỹ sẽ thải thêm 44 triệu tấn carbon dioxide vào khí quyển, tương đương với việc thêm 10 triệu xe chạy bằng xăng hoặc tổng lượng khí thải hàng năm của Na Uy.
Jean Su, một nhà vận động khí hậu tại Trung tâm Đa dạng Sinh học, phản đối quan điểm lạc quan về khả năng của AI trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu.
"Mọi người có cái nhìn утопий công nghệ về AI rằng nó sẽ cứu chúng ta khỏi cuộc khủng hoảng khí hậu," Su nói. "Chúng ta biết điều gì sẽ cứu chúng ta khỏi cuộc khủng hoảng khí hậu - loại bỏ nhiên liệu hóa thạch. Đó không phải là AI."
Hơn nữa, một báo cáo gần đây của Wood Mackenzie ước tính rằng AI có thể giúp khai thác thêm một nghìn tỷ thùng dầu, một kịch bản sẽ phá hủy mọi hy vọng kiềm chế sự phá vỡ khí hậu thảm khốc.
Natascha Hospedales, luật sư hàng đầu về AI tại Client Earth, thừa nhận rằng có một số giá trị trong lập luận "AI vì mục đích tốt", nhưng nhấn mạnh rằng nó chỉ là một "ngách thực sự nhỏ" trong một ngành công nghiệp lớn hơn nhiều tập trung vào tối đa hóa lợi nhuận.
Mặc dù có những tranh cãi trái chiều, rõ ràng là AI có tiềm năng to lớn trong việc giúp giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phát triển và triển khai AI một cách có trách nhiệm, đảm bảo rằng nó được sử dụng để giảm lượng khí thải và bảo vệ môi trường, thay vì làm trầm trọng thêm các vấn đề. Tương lai của AI và khí hậu phụ thuộc vào việc chúng ta có thể khai thác sức mạnh của công nghệ này cho mục đích tốt, đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực của nó.